De ‘ware’ diagnose, wie stelt hem het beste?

De ‘ware’ diagnose, wie stelt hem het beste?

Jongeren die vastlopen in de straatcultuur/criminaliteit hanteren vaak bijzondere afweer mechanismes. Deze zien er voor de buitenwereld vaak afwerend, agressief of ronduit gevaarlijk uit. Eenmaal in aanraking met de hulpverlening (al dan niet gedwongen) komt het vaak tot het stellen van een diagnose. Deze diagnose wordt dan gegeven door een professional die daarvoor is opgeleid. Deze professionals functioneren vaak vanuit de systeem wereld en jongeren moeten naar hun ‘domein’ toe komen. Deze jongeren hebben vaak een grote mate van wantrouwen tegen alles wat vanuit de systeemwereld functioneert.

Dit levert het risico op dat een jongeren in zijn afweer blijft reageren, waardoor al snel de buitenkant van het gedrag een ‘label’ krijgt (antisociaal, gewetenloos, etc). Het is niet dat deze diagnose per definitie niet klopt, maar wordt het ware gedrag achter het verschijnsel wel gezien? Dit is nodig om een compleet beeld te krijgen, zodat daar op geacteerd kan worden.

Het woord diagnose is een Grieks en samengesteld woord. ‘Dia’ betekent ‘ergens doorheen’ en ‘gnos’ betekent dan ‘begrijpen’. Kortom ergens doorheen (het uiterlijke gedrag) kunnen begrijpen (wat er echt achter speelt).  In die zin is diagnosticeren de ‘leer van de borende blik’. Het kijken achter het uiterlijke verschijnsel. Je niet laten afleiden door hoe gedrag er aan de buitenkant uitziet, maar er doorheen kijken naar de ware werkelijkheid die achter het gedrag schuil gaat.

Het is me meermalen opgevallen dat als je met deze jongeren optrekt in aansluiting op hun leefwereld en domein, afweer mechanismes tot rust komen. De werkelijke problematiek die je dan ontmoet heeft dikwijls een hele andere structuur dan de afweer. Niet zelden volledig tegenovergesteld.

Het jongerenwerk heeft van alle beroepen die met jeugd actief zijn de grootste potentie om aan te sluiten op de leefwereld en het domein van de meest uitdagende jongeren. Oftewel zij kunnen presentie in ‘optima forma’ beoefenen. Dat geeft de beste positie voor de borende blik het zien van de ‘ware diagnose’. Een jongerenwerker is echter niet opgeleid om een diagnose te stellen en dat moet ook niet.

In een ideale wereld gaan twee werkvelden nauwer samenwerken om te komen tot betere behandelplannen voor jongeren die nu niet of nauwelijks adequaat bereikt worden.

Dan vallen er wel nog wat bruggen te bouwen tussen werelden die nu vaak ver uit elkaar liggen!